راهنمای مقدماتی استانداردِ SCORM

۷ بهمن ۱۴۰۳

مقدمه

آن‌قدر که استناد به SCORM متداول شده است که معمولاً به‌عنوان استاندارد پیش‌فرض آموزش الکترونیکی شناخته می‌شود. اما نام گیج‌کننده و ماهیت فنیِ SCORM  درک آن را برای برخی از متخصصان آموزش الکترونیکی دشوار می‌کند.

نه‌تنها باید به دنبال LMS ای [آشنایی با سامانه مدیریت آموزشی (LMS)] عالی باشید، بلکه باید ببینید که آیا به ایجاد دوره‌های SCORM نیاز دارید یا خیر. درکِ «چیستی SCORM» برای آن دسته از آموزگاران و توسعه‌دهندگانی که باید مشخص کنند این استاندارد چه نقشی در برنامه‌های آموزشی آن‌ها ایفا می‌کند، ضروری است.

 

SCORM چیست؟

SCORM استانداردی بین‌المللی برای دوره‌های آموزش الکترونیکی است. در واقع، SCORM مجموعه‌ای از الزامات فنی است؛ این مجموعه مقررات می‌گوید چگونه باید دوره‌ای را طراحی کرد که روی هر سامانه‌ای اجرا شود، همچنین شامل توصیف دقیقی از ساختار دوره آموزش الکترونیکی و اصول تعامل آن با سامانه‌های آموزشی (LMS) است. در واقع اگر دوره شما در فرمت SCORM منتشر شده باشد، خیالتان بابت اینکه تقریباً هر سامانه آموزشی (LMS) ای آن را تشخیص خواهد داد، راحت است.

 

عبارت «SCORM» به چه معناست؟

SCORM مخفف عبارتِ «Sharable Content Object Reference Model» است. بگذارید برای توضیح بیشتر این مخفف را تحلیل کنیم:

 

  • Sharable Content Object: بسته‌های اسکورم برای اینکه به‌راحتی در سامانه‌های مختلف آموزش الکترونیکی قابل اشتراک‌گذاری و استفاده مجدد باشند، طراحی شده‌اند.
  • Reference Model: مقرراتی که گفتیم نقش مبانی‌ای دارند که همه از آن پیروی می‌کنند و به حفظ انسجامِ صنعت آموزش الکترونیکی کمک می‌کند.

 

مثالی ساده برای درک SCORM

هر وقت که می‌خواهید دستگاهی را به رایانه خود متصل کنید، معمولاً از درگاه USB استفاده می‌کنید، این یعنی مشخصات استانداردی وجود دارد که تمام تولیدکنندگانِ سخت‌افزار آن را مراعات می‌کنند تا تمامی محصولات به‌راحتی با یکدیگر کار کنند.

درگاه USB یا Universal Serial Bus استانداردی است که مانع می‌شود هر دستگاهی درگاه مخصوص به خودش را داشته باشد. این درواقع همان کاری است که SCORM برای یادگیری الکترونیکی انجام می‌دهد.

 

SCORM چگونه کار می‌کند؟

  • بسته‌بندی محتوا

تمام مواد آموزشیِ دوره در یک بسته SCORM قرار داده می‌شود که شامل تمام اطلاعاتی است که سامانه آموزشی (LMS) برای ورود و اجرای محتوا نیاز دارد. در واقع این فایل به سؤالاتی مانند «کدام سند باید اجرا شود؟» و «نام این محتوا چیست؟» پاسخ می‌دهد.

 

  • ارتباط حین اجرا

این بخش مربوط به تبادل داده میان LMS و محتوا بوده و شامل اموری می‌شود که از آن به «تحویل و ردیابی/ delivery and tracking» تعبیر می‌کنند. به زبان ساده، شامل مواردی مانند «پرسیدن نام یادگیرنده» و «انتقال اطلاعاتی‌ به سامانه LMS» مثلاً اینکه فلان یادگیرنده در آزمون فلان نمره را گرفته است، می‌شود.

 

  • ترتیب‌دهی

این بخش مربوط به نحوه پیمایش یادگیرنده در دوره SCORM است. برای مثال، کاربر پس از انجام برخی اقدامات مانند فشردن دکمه next به کجا هدایت شود و کدام فعالیت‌ها باید تکمیل شوند تا فرد بتوانند به مرحله بعدی برود.

 

مزایای فرمت SCORM

  1. سازگاری: تقریباً تمام LMSها با دورۀ SCORM سازگار اند.
  2. ذخیره‌سازی پیشرفت: یادگیرنده مجبور نیست کل دوره SCORM را یکجا بگذراند، می‌تواند به‌صورت مرحله‌به‌مرحله پیش برود. نیم ساعت کار کند، 10 دقیقه استراحت و سپس درس را از همان جا ادامه دهد. این قابلیت زمانی که سامانه دچار مشکل می‌شود یا دوره به طور اتفاقی بسته می‌شود، نیز بسیار مفید است.
  3. دریافت بازخورد: می‌توانید پیشرفت یادگیرندگان خود را ارزیابی کنید. هنگامی که مثلاً میلاد صالحی دوره SCORM را به پایان می‌رساند، سامانه تعداد امتیازات کسب‌شدة او یا وضعیتِ «تکمیل دوره» را نشان می‌دهد.
  4. ساختار روشنِ دوره: می‌توانید ساختاری واضح برای دوره تعریف کرده و قوانینی برای حرکت میان بخش‌های مختلف آن تعیین کنید. به‌عنوان‌مثال، شاید یادگیرندگان باید ابتدا فلان سخنرانی را گوش دهند، سپس ویدئویی تماشا کنند و بعد وارد آزمون نهایی شوند.
  5. ماژولار یا پودمانی بودن: در دوره SCORM، مواد آموزشی از ماژول‌ها، واحدها یا بخش‌های خاصی تشکیل شده‌اند. هر ماژول می‌تواند در هر دوره دیگری در LMS استفاده شود.
  6. به نفع مصرف‌کننده است: دوره‌ها را می‌توانید در هر LMS سازگاری پخش کنید و این از گرفتار شدن شما در LMS ای ضعیف جلوگیری می‌کند. تا زمانی که آن پوشه‌های فشرده را دارید، درصورتی‌که از LMS فعلی خود ناراضی هستید، می‌توانید آن‌ها را در LMS دیگری بارگذاری کنید.
  7. تمام ابزارهای مفید LMS و ابزارهای ساخت محتوا با SCORM سازگار هستند.
  8. کاهش هزینه‌ها: SCORM هزینه کلی ارائه آموزش را کاهش می‌دهد، زیرا لازم نیست محتوا برای هر سامانه‌ای به طور اختصاصی تولید شود.
  9. محتوای باکیفیت‌تر: بهترین ابزارهای ایجاد دوره با LMSهای سازگار با SCORM سازگاری دارند.

 

معایب فرمت SCORM

  1. تحمیل هزینه جدید: به دلیل قیمت ابزارهای تولید محتوی
  2. دشواری بودن یادگیری: امکان دارد برای کاربران جدید یادگیری آن دشوار باشد.
  3. دست‌وپاگیر بودن: ازآنجایی‌که استانداردی قدیمی است، شاید کمی دست‌وپاگیر باشد.

 

جمع‌بندی

SCORM به‌عنوان استاندارد بین‌المللی دوره‌های آموزش الکترونیکی، مجموعه‌ای از مقررات فنی است که حاوی چگونگی طراحی دوره‌ها برای اجرا بر سامانه‌های آموزشی lms می‌باشد. تمام مواد آموزشی دوره در بستۀ اسکورم قرار داده می‌شود و ارتباطِ حین اجرا (تبادل داده میان lms و محتوی) و ترتیب‌دهی (نحوۀ پیمایش کاربر در دوره) از دیگر بخش‌های آن است. از مزایای SCORM می‌توان به سازگاری با تمام سامانه‌های lms، امکان ذخیره‌سازی پیشرفت یادگیرنده و ارزیابی او، مدیریت ساختار دوره، ماژولار بودن، افزایش کیفیت محتوی آموزشی و کاهش کلی هزینه‌ها نام برد.

 

منابع

مقاله «What is SCORM? A Beginner’s Guide(2024)» در وبگاه «ispringsolutions.com»

مقاله «What is SCORM? A Simple Guide for those new to eLearning» در وبگاه «LearnUpon.com»

نظرات خود را با ما در میان بگذارید

نظرات کاربران

    اولین نفری باشید که نظر خود را راجع به این مقاله ثبت می کنید

تمامی حقوق این سایت متعلق به شرکت روشنگر رایانه داتیس می باشد و هر گونه کپی برداری از آن بدون درج منبع پیگرد قانونی خواهد داشت